Przejdź do głównej zawartości

Po czym poznać błąd?

Szukałem ostatnio w Google’u list błędów, które są tępione w szkole. I znalazłem odrobinkę w zaleceniach Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. O ironio, zalecenia te zawierają ewidentny błąd. Otóż jako przykład błędu przytacza się zdanie:

Te wszystkie czyny dały impuls do rozwoju akcji.

Wersją poprawną ma być:

Te wszystkie czyny dały impuls dla rozwoju akcji.

Trzymam kciuki za uczniów w Krakowie. Jedna z moich nauczycielek w podstawówce poprawiła mi kiedyś w wypracowaniu „Ojciec myślał o synu” na „Ojciec myślał o synie”. Nie dała się nawet przekonać, kiedy pokazałem jej w słowniku, że mam rację. Więc pewnie i komisja niewzruszona spojrzy na zapis w słowniku (poprawnej polszczyzny) PWN:

  • impuls [wym. impuls, nie: jimpuls] m IV, D. impulsu: Działać pod wpływem impulsu. Odbierać impulsy. I. do czegoś: Dać impuls do napisania artykułu.

Oczywiście, zdarza się, że może być impuls dla kogoś – „to było decydującym impulsem dla premiera...”, podobnie jak kosmetyki mogą być zarówno do włosów, jak i dla Marysi. Ale impulsy są raczej tylko do rozwoju, a formy „dla” w ogóle słownik PWN nie notuje.

Dosyć często zdarza się, że różne źródła czy różni językoznawcy odmiennie zapatrują się na poprawność pewnych wypowiedzi. Jedni potępiają „w wypadku” (tłumacząc, że wypadki zdarzają się na drogach), inni „w przypadku” (twierdząc, że przypadkiem nic się wcale tutaj nie dzieje), inni z kolei twierdzą, iż to spory jałowe. Z reguły tego rodzaju kontrowersyjnych usterek językowych – usterek, bo trudno uznać coś bezwzględnie za błąd, jeśli toczą się spory – nie formalizuję w polskich regułach systemu LanguageTool. Czasem sprawdzam, czy w danym źródle nie ma błędów, czy nie jest przestarzałe itd. Najczęściej za ostateczny autorytet uznaję opinię Słownika poprawnej polszczyzny PWN (nowego wydania). Kiedy okręgowa komisja egzaminacyjna przeczy temu słownikowi, staję po stronie słownika. Choćby przewodniczący komisji był z Krakowa i nazywał się Legutko. Marek Legutko :)

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Imiesłów przysłówkowy bez orzeczenia

W zdaniach z imiesłowami przysłówkowymi (-ąc i -wszy), zakończonych znakiem interpunkcyjnym, powinno występować orzeczenie. Dopuszczalne jest opuszczenie orzeczenia w tytule. W tytule nie stosuje się jednak kropek na końcu. Na przykład: Czekając na Godota Czekając na Godota, zabawiali się rozmową. Błąd ten jest tym bardziej rażący w zdaniach, w których występuje zdanie podrzędne: !Czekając na Godota, który nie przychodził. Usterka zostanie wykryta także w błędnie formułowanych pytaniach: !Rozmawiając o sporcie, który sport uprawiasz? W powyższym przykładzie podmiot imiesłowu jest inny od podmiotu pytania (my rozmawiamy, a sport uprawiasz tylko ty). Powinno być: Skoro już mowa o sporcie, którą dyscyplinę uprawiasz?

Gromadzimy błędy językowe

Tu zbieram błędy, które mają być wykrywane regułami. Część z tych błędów można dodać także do list autokorekty w Ooo (a nawet w programie MS Word). Warto pamiętać, że na liście muszą być tylko te błędy, których nie wykryje już korektor pisowni (a zatem błędne formy fleksyjne i proste błędy ortograficzne nie muszą być tutaj umieszczane). Zapraszam do komentowania i uzupełniania tej listy, na pewno nie jest wyczerpująca. Mówiąc krótko, to taki negatywny słownik języka polskiego ;) Nowomowa, ale nie błąd: wychodzić|wyjść * naprzeciw -> popierać *, iść na rękę * wprowadzić kogo w co -> zapoznać kogo z czym [fałszywe alarmy] w przypomnieniu -> przypominając [za dużo fałszywych alarmów] do wojny -> przed wojną [fałszywe alarmy, wiele poprawnych zwrotów] więcej chory -> coraz bardziej chory [rzadkie] widzieć się zmuszonym -> być zmuszonym w uzupełnieniu -> uzupełniając do roku -> przed upływem roku [za dużo fałszywych alarmów] trzymać wagę, firmę, mowę ś...

Aktualizacja słownika ortograficznego w programie LanguageTool 5.8

Przygotowałem aktualizację słownika ortograficznego stosowanego w programie LanguageTool (będzie dostępna publicznie w nowym wydaniu, 5.8, planowanym na koniec czerwca). Słownik oparty jest przede wszystkim na słownikach dostępnych na sjp.pl , lecz usunąłem trochę mylących wpisów (np. niezalecaną formę „ grejfrut ”) i dodałem trochę funkcji (typu wyrazy pisane z łącznikiem), które są potrzebne. Zdumiało mnie, że poprzednia wersja słownika pochodziła z roku 2008. No cóż, ta zmiana się po prostu należała. W kolejce jest aktualizacja paczki słowników do LibreOffice/OpenOffice.